คู่มือวิธีกินยาคุมกำเนิดครั้งแรกให้ถูกวิธี และปลอดภัย

สาวๆ ที่กำลังตัดสินใจกินยาคุม แต่ยังมีความสงสัยว่าจะเลือกยาคุมแบบไหนดี เพราะยาคุมมีหลายแบบ หลายชนิด แต่ละชนิดก็ให้ผลลัพธ์ที่แตกต่างกันอีก และเราจะเริ่มกินยาคุมครั้งแรกยังไง? กินยาคุมเมื่อไหร่ดี? ปัญหาและข้อสงสัยพวกนี้จะหมดไปค่ะ เพราะวันนี้ GangBeauty ขออาสาพาคุณสาวๆ มาเปิดคู่มือวิธีกินยาคุมครั้งแรกยังไงให้ปลอดภัย ตามมาดูกันเลยค่ะ ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับยาคุมกันก่อนนะคะ

ยาคุมกำเนิดคืออะไร?

ยาคุม หรือ ยาเม็ดคุมกำเนิด (Birth Control Pill) คือยาเม็ดที่ใช้เพื่อป้องกันการตั้งครรภ์ ตัวเม็ดยามีส่วนผสมของฮอร์โมนเพศหญิง (เอสโตรเจนและโปรเจสโตเจน) ที่มีคุณสมบัติช่วยยับยั้งการตกไข่ จึงช่วยป้องกันการตั้งครรภ์แบบชั่วคราวได้

ยาคุมกำเนิดแบ่งออกเป็น 2 ชนิดด้วยกันได้แก่

1. ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม (Combined Pill)

เป็นยาคุมที่ประกอบด้วยฮอร์โมนเอสโตรเจนและโปรเจสโตเจนในเม็ดเดียวกัน มีฮอร์โมนทั้ง 2 ชนิด เท่ากันในทุกเม็ด มีประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ได้สูงมาก แต่มีผลข้างเคียงน้อยมาก มีทั้งแบบ 21 เม็ด และ 28 เม็ด เป็นยาคุมกำเนิดที่นิยมกินกันมากที่สุด

2. ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนเดี่ยว (Mini pill)

เป็นยาคุมที่มีฮอร์โมนโปรเจสโตรเจนเพียงอย่างเดียว และมีในปริมาณต่ำ ยาคุมชนิดนี้มีประสิทธิภาพในการป้องกันการตั้งครรภ์ได้ต่ำกว่ายาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม นิยมใช้ในผู้ที่ใช้ฮอร์โมนเอสโตรเจนไม่ได้ เหมาะสำหรับหญิงหลังคลอดและยังให้นมแม่อยู่ เพราะยานี้ไม่มีผลทำให้น้ำนมแห้ง

จะเลือกซื้อยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวมแบบไหนดี?

ยาคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม มี 2 แบบให้เลือกคือ แบบแผง 21 เม็ด และ แบบแผง 28 เม็ด

ยาคุมกำเนิด 21 เม็ด

ในหนึ่งแผงจะมีเม็ดยาคุม 21 เม็ด และทั้ง 21 เม็ด จะเป็นเม็ดยาสีเดียวกันและมีตัวยาทั้งหมด ไม่มีเม็ดแป้ง หรือ ธาตุเหล็กผสม

วิธีกินยาคุม 21 เม็ด

การกินยาคุมครั้งแรก ควรเริ่มกินภายในวันที่ 1-5 ของช่วงที่มีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจได้ว่าไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่ ในหนึ่งแผงจะมีทั้งหมด 21 เม็ด โดยที่บนแผงยาคุมจะมีสัญลักษณ์วันจันทร์ – อาทิตย์ ตามวันในสัปดาห์ และมีลูกศรและตัวเลข 1 – 21 ชี้ระบุแนวทางการกินยาคุมกำกับไว้อยู่ค่ะ เวลาจะกินยาคุมครั้งแรกให้คุณสาวๆ เริ่มกินยาคุมตามวันที่กำกับไว้ได้เลย กินวันละ 1 เม็ด และต่อเนื่องในเวลาเดียวกันของทุก ๆ วัน จนหมดแผง และหยุดกิน 7 วัน แล้วค่อยเริ่มกินยาคุมแผงใหม่ ซึ่ง 7 วันที่หยุดกินยาคุมจะเป็นช่วงที่ประจำเดือนมาค่ะ เริ่มวันที่ 8 ให้คุณสาวๆ เริ่มกินยาคุมแผงใหม่ได้เลยนะคะ แม้ว่าประจำเดือนอาจจะยังไม่หมดก็ไม่เป็นอะไรค่ะ

วิธีตรวจสอบง่ายๆ ว่ากินยาคุม 21 เม็ด ได้ถูกต้องหรือเปล่า เราสามารถสังเกตได้ตามนี้ค่ะ

• ที่แผงยาคุมจะมีสัญลักษณ์ตามวันในสัปดาห์ จันทร์ – อาทิตย์อยู่ ให้เราเช็กดูว่าเม็ดยาคุมที่เรากินตรงกับวันที่กินยาคุมหรือเปล่า
• ใช้แอปพลิเคชันช่วยบันทึกการกินยาคุม หรือใช้การตั้งนาฬิกาปลุกเพื่อเตือนเวลากินยาคุมค่ะ เพราะถ้าลืมทานยา จะทำให้ประสิทธิภาพในการคุมกำเนิดลดลง

ข้อดีของการกินยาคุม 21 เม็ด

ยาคุมแบบแผง 21 เม็ดนี้เหมาะสำหรับคุณสาวๆ ที่กลัวลืมกินยาคุม หรือคุณสาวๆ ที่ขี้ลืมเป็นประจำ เพราะเราสามารถตรวจสอบวันที่กินยาคุมได้บนแผงได้เลยว่ากินถึงวันไหน หรือลืมกินยาคุมวันไหนบ้าง

ยาคุมกำเนิด 28 เม็ด

ต่อกันด้วยยาคุมกำเนิด 28 เม็ด ซึ่งตัวนี้ในแผงจะมีตัวยาคุมอยู่แค่ 21 เม็ด ที่สีของเม็ดยาคุมเหมือนกัน ส่วนอีก 7 เม็ด ที่สีแตกต่างกันจะเป็นเม็ดแป้ง หรือธาตุเหล็ก

วิธีกินยาคุม 28 เม็ด

เริ่มกินยาคุมครั้งแรกภายในวันที่ 1-5 ของช่วงที่มีประจำเดือน เพื่อให้มั่นใจได้ว่าไม่ได้ตั้งครรภ์อยู่ กินยาคุมวันละเม็ดในช่วงเวลาเดียวกันติดต่อกันทุกวัน เริ่มจากยาคุมเม็ดแรกของแผงไปจดหมดแผง หลังจากกินยาคุมหมดแผงแล้วสามารถเริ่มกินยาคุมแผงใหม่ได้ทันทีค่ะ ไม่ต้องหยุดทาน 7 วันเหมือนยาคุมแผง 21 เม็ดนะคะ ที่สำคัญวิธีกินยาคุม 28 เม็ด ตัวนี้ไม่ได้นับวันตามปฏิทินค่ะ ไม่ต้องแกะทานตามวันที่นะคะ

ข้อดีของการกินยาคุม 28 เม็ด

ก็คือเราสามารถกินยาคุมต่อได้ทันทีหลังจากหมดแผงโดยไม่ต้องรออีก 7 วัน เหมาะสำหรับคุณสาวๆ ที่ไม่อยากกินยาคุมแบบยึดตามปฏิทิน และไม่อยากหยุดทาน 7 วัน เพราะอาจจะทำให้ลืมกินยาคุมไปเลยก็ได้

ถ้าลืมกินยาคุมต้องทำยังไง?

• ถ้าลืมกินยาคุม 1 เม็ด นึกขึ้นได้ภายใน 24 ชั่วโมง ให้รีบกินยาคุมทันทีค่ะ แต่ถ้าลืมกินยาคุมเกิน 1 วัน ให้กินยาคุม 2 เม็ด ไปเลยที่นึกได้ทันที
• ถ้าลืมกินยาคุม 2 วัน ให้กินยาคุม 2 เม็ดทันที และให้กินอีก 2 เม็ดในวันต่อไป ในระหว่างนี้ ให้คุมกำเนิดด้วยวิธีการอื่น จนกว่าจะเริ่มกินยาคุมแผงใหม่
• ถ้าลืมกินยาคุมมากกว่า 2 วันขึ้นไป ให้หยุดกินยาคุมแผงนั้นไปเลยค่ะ และให้คุมกำเนิดด้วยวิธีการอื่น จนกว่าจะเริ่มกินยาคุมแผงใหม่ในรอบประจำเดือนต่อไป

ส่วนประกอบสำคัญที่อยู่ในยาคุม

เรามาทำความรู้จักกับส่วนประกอบสำคัญที่อยู่ในยาคุมกันค่ะ เผื่อมีส่วนประกอบตัวไหนที่คุณสาวๆ อาจจะแพ้ จะได้เลือกทานได้ถูกตัวค่ะ ไปดูกันเลย

EE (Ethinyl estradiol) หรือ เอสโตรเจน

ตัวนี้เป็นส่วนประกอบทดแทนฮอร์โมน ซึ่งยาปรับฮอร์โมนแต่ละแบบ จะแบ่งตามปริมาณเอสโตรเจนที่เป็นส่วนประกอบ คือ ee 20-35 ซึ่งระดับฮอร์โมนที่แตกต่างกันจะเหมาะกับผู้หญิงแต่ละแบบ แต่ก็ถือได้ว่ามีระดับฮอร์โมนต่ำเมื่อเทียบกับในอดีต ซึ่งยาคุมระดับฮอร์โมนต่ำนี้ จะช่วยลดอาการผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้นหลังจากทานเข้าไปแล้ว เช่น คลื่นไส้ อาเจียน เวียนศีรษะ เป็นต้น

Drospirenone หรือ ดรอสไพรีโนน

ก็เป็นอีกหนึ่งฮอร์โมนที่เป็นส่วนประกอบในยาคุมกำเนิด มีคุณสมบัติที่พิเศษนอกจากการคุมกำเนิดคือ ช่วยลดอาการอ้วนบวมน้ำเนื่องจากการคั่งของน้ำในร่างกาย ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ทานยาคุมแล้วน้ำหนักเพิ่มขึ้นได้ค่ะ เพราะสาเหตุนี้แหละค่ะที่ทำให้ดรอสไพรีโนนเหมือนกับฮอร์โมนโปรเจสเตอโรนที่ร่างกายสร้างขึ้นมา แถมดรอสไพรีโนนยังมีคุณสมบัติที่ช่วยยับยั้งแอนโดรเจน หรือฮอร์โมนเพศชายด้วยนะคะ เลยสามารถช่วยลดสิวและความมันของผิวหนังและเส้นผมได้ค่ะ

Cyproterone acetate หรือ ไซโปรเตอโรน อะซิเตท

ตัวนี้เป็นฮอร์โมนโปรเจสติน ช่วยต้านฮอร์โมนเพศชาย นิยมนำมาใช้ในการรักษาสิวเห่อ หน้ามัน ผมมัน ขนดกในผู้หญิง และช่วยให้ผิวพรรณสวย ดูมีน้ำมีนวลมากขึ้น

เป็นไงบ้างคะกับความรู้แบบอัดแน่นเกี่ยวกับวิธีกินยาคุมที่เรานำมาฝากกัน ในการเลือกกินยาคุมคุณสาวๆ ควรสังเกตและเลือกยาคุมที่เหมาะกับตัวเอง โดยสังเกตจาก ปริมาณ ee20,30,35 เพื่อลดผลข้างเคียงที่เกิดขึ้นหลังจากการกินยาคุมค่ะ

แต่ถ้าคุณสาวๆ ยังไม่รู้ว่าตัวเองมีฮอร์โมนแบบไหนสามารถเล่น Quiz ค้นหาตัวตนว่า คุณเป็นสาวที่มีฮอร์โมนแบบไหนได้ที่ https://www.hormonequizs.com ก่อนได้นะคะ และที่สำคัญที่สุดก่อนเลือกยาคุมควรปรึกษาแพทย์และเภสัชกรใกล้บ้านก่อนการซื้อยาคุมมารับประทานทุกครั้งนะคะ

ถ้าสาว ๆ รู้วิธีกินยาคุมหรือยาปรับฮอร์โมนอย่างถูกต้องกันแล้ว ลองไปดูยาปรับฮอร์โมนแต่ละประเภทกันได้ที่นี่เลย
รู้จักกับยาปรับฮอร์โมน ee20D, ee30D และ ee35C ตัวไหนที่ใช่สำหรับคุณ

ข้อมูลอ้างอิง
https://pharmacy.mahidol.ac.th/th/knowledge/article/417/ยาเม็ดคุมกำเนิดชนิดฮอร์โมนรวม/
https://www.pobpad.com/ยาคุมกำเนิด
https://www.petcharavejhospital.com/th/Article/article_detail/Birth_control_pill